ABDOMİNAL HİSTEREKTOMİ / RAHİM ALINMASI

Kanser – Rahim (endometriyum), rahim ağzı veya yumurtalık kanseri için histerektomi gerektirebilir.


Doğumdan sonra şiddetli kanama – Doğumdan sonra kontrol edilemeyen kanaması olan kadınlarda nadiren histerektomi gerekebilir.


Kronik pelvik ağrı – Kronik pelvik ağrı, pelviste ve pelvik organlar arasında endometriozisin veya skar oluşumunun (adezyonların) etkisine bağlı olabilir. Ancak pelvik ağrı, gastrointestinal ve üriner sistemler dahil olmak üzere başka kaynaklardan da kaynaklanabilir. Pelvik ağrısı olan bir kadının, histerektomi sonrası ağrısının iyileşmeme olasılığını sorması önemlidir.

Abdominal histerektomi, alt karın bölgesindeki bir kesi ile rahmin çıkarıldığı cerrahi bir işlemdir İşlem sırasında yumurtalıkların ve fallop tüplerinin biri veya her ikisi de çıkarılabilir ancak histerektomi için bunların çıkarılmasına gerek yoktur ve bunların çıkarılması kararı kişiye göre verilir. Yumurtalıkları alınmayan fakat rahmini çıkartılan kadınlar, kadınlık hormonları üretmeye devam edecekler ancak aylık bir âdet kanaması dönemi olmayacaktır.


KADIN ÜREME SİSTEMİ ANATOMİSİ


Kadın üreme anatomisinin kısa bir incelemesi, histerektomiyi anlamada yardımcı olabilir.


Rahim, alt karın ve pelviste yer alan içi boş, armut biçimli kaslı bir organdır. Rahmin üst ucunda, fallop tüpleri her iki tarafa da açılır. Her bir tüpün dış ucu bir yumurtalığın kenarında bulunur. Yumurtalıklar rahmin yanında ve biraz arkasında uzanır.

Alt ucunda rahim daralır ve vajinaya açılır. Uterusun alt ucuna serviks(rahim ağzı) denir.


HİSTEREKTOMİ NEDEN YAPILIR


Bir dizi durum için histerektomi önerilebilir. Bu koşulların bazıları için aşağıda açıklanan histerektomiye alternatif başka tedaviler de olabilir.


Anormal uterin kanama – Menoraji adı verilen aşırı rahim kanaması anemiye (kansızlık, düşük kan demir sayımı), yorgunluğa neden olabilir ve işte veya okulda kaçırılan günlere sebebiyet verebilir. Menoraji genellikle yedi günden uzun süren veya birkaç saat boyunca saatte birden fazla pedi doyuran kanama olarak tanımlanır. Anormal uterus kanaması (veya menopozdan sonra herhangi bir uterus kanaması) rahim kanserinin (endometrium kanseri) bir belirtisi olabilir. Bu semptomları olan tüm kadınlar değerlendirmeye tabi tutulmalıdır.


Ağır veya düzensiz kanamalar genellikle ilk olarak ilaçla veya histerektomiye diğer cerrahi alternatiflerle tedavi edilir. Ancak konservatif tedavilerle düzelmeyen anormal uterin kanamada histerektomi gerekebilir.


Miyomlar – Miyomlar (leiomyomlar olarak da bilinir), tüm kadınların üçte birinde görülen kanserli olmayan rahim kası büyümeleridir. Myomlar hamilelik sırasında büyüyebilir ve tipik olarak menopozdan sonra küçülür. Aşırı kanamaya ve pelvik ağrı veya basınca neden olabilirler.


Pelvik organ sarkması – Pelvik organ sarkması, pelvik kasların ve bağların gerilmesi ve zayıflaması nedeniyle oluşur. Bu rahmin vajinaya düşmesine (veya sarkmasına) izin verir. Sarkma, hamile olan ve / veya vajinal doğum yapan kadınlarda ve belirli genetik faktörlere, yaşam tarzı faktörlerine (ömür boyu tekrarlanan ağır kaldırma gibi) veya kronik kabızlığa sahip olanlarda daha sık görülür.


Servikal anormallikler – Diğer prosedürlerden (koni biyopsisi gibi) sonra düzelmeyen şiddetli servikal neoplaziler için histerektomi nadiren gereklidir.


Endometrial hiperplazi – Endometriyal hiperplazi, endometriyumun (uterusu kaplayan doku) aşırı büyümesini tanımlamak için kullanılan terimdir. Bazen endometriyal kansere yol açabilir. Endometriyal hiperplazi sıklıkla ilaçla tedavi edilebilmesine rağmen, bazen bir histerektomiye ihtiyaç duyulur.


PREOPERATİF PLANLAMA VE DEĞERLENDİRME


Ameliyattan önce, siz ve doktorunuz yumurtalıklarınızın ve / veya tüplerinizin de çıkarılması gerekip gerekmediğini, ameliyattan sonra östrojen tedavisine ihtiyacınız olup olmayacağını ve rahiminizin sadece rahim ağzının üzerindeki kısmının çıkarılıp çıkarılmayacağını tartışmalısınız.


Yumurtalıkların ve fallop tüplerinin çıkarılması – Yumurtalıklar ve fallop tüpleri, ooferektomi olarak bilinen bir prosedür olan histerektomi sırasında çıkarılabilir. Bu organların alınması her zaman gerekli değildir; karar ortak olarak verilmelidir


Premenopozal kadınlar


Menopoz öncesi kadınlarda yumurtalıkların korunması östrojen, progesteron ve testosteron dahil sürekli, doğal bir hormon kaynağı sağlamak gereklidir. Bu hormonlar, kalp hastalığı riskini azaltmada, cinsel ilgiyi sürdürmede, sıcak basmaları ve vajinal kuruluk gibi menopoz semptomlarını ve kemik yoğunluğu kaybını önlemede önemlidir. Öte yandan, adet döngüsü ile ilişkili migren, epilepsi veya şiddetli adet öncesi sendromu (PMS) olan kadınlarda, yumurtalıklar alınarak hormon seviyeleri azaldığında semptomlarda iyileşme olabilir. Ek olarak, yumurtalık veya tüp kanseri riski yüksek olan kadınların genellikle yumurtalıklarını ve tüplerini almaları tavsiye edilir.


Postmenopozal kadınlara, yaşamlarının bir noktasında yumurtalık kanseri gelişme riskinin az da olsa var olması nedeniyle genellikle yumurtalıklarını almaları tavsiye edilir. Yumurtalıkları almanın veya korumanın faydaları bir hekim ile tartışılmalıdır.


Yumurtalıklarınızı aldırmanın riskleri ve faydaları hakkında ameliyattan önce doktorunuzla konuşmak önemlidir.


Östrojen tedavisi – Menopoza girmemiş ve yumurtalıkları alınmış kadınlar için ameliyattan sonra östrojen tedavisi (ET) önerilebilir. ET, yumurtalıklar cerrahi olarak çıkarıldığında meydana gelebilecek sıcak basmaları, gece terlemeleri ve kemik yoğunluğu kaybını önlemeye yardımcı olabilir. ET kullanmayı planlıyorsanız, doktorunuz sizinle riskler ve faydalar ve bu tedaviyi ne kadar süre kullanmanız gerektiği hakkında konuşacaktır.


Menopozu tamamlamış kadınlar genellikle histerektomi sonrası ET’ye ihtiyaç duymazlar.


Preoperatif testler – Ameliyat öncesi değerlendirme, yaşınıza ve diğer tıbbi koşullara bağlı olarak fiziksel muayene, EKG, göğüs röntgeni ve kan testini içerebilir.


Supraservikal / subtotal histerektomi – Standart abdominal histerektomi, tüm uterus ve serviksin çıkarılmasını içerir. Ancak rahmin tamamının alınmadığı durumlar da vardır. Supraservikal, subtotal veya parsiyel histerektomi, rahmin üst kısmı çıkarılırken rahim ağzının yerinde bırakıldığı bir prosedürü ifade eder. Serviksinizi korumak istiyorsanız veya ameliyat sırasında rahim ağzının çıkarılmasını zorlaştıran zorluklar ortaya çıkarsa, supraservikal histerektomi yapılabilir. Planlanan histerektomi öncesinde, rahim ağzını yerinde bırakmanın riskleri ve faydaları hakkında doktorunuzla konuşmalısınız.


Supraservikal histerektomi geçiren kadınlar rahim ağzı kanseri için rutin taramaya (Pap smear) devam etmelidir. Bazı kadınlar, tutulan serviks uterusun kalan küçük bir kısmına bağlandığı için adet kanaması yaşamaya devam eder.


Geçmişte rahim ağzının çıkarılmasının cinsel tatmini engelleyeceğine dair endişeler vardı. Bununla birlikte, çalışmalar, rahim ağzı olan ve olmayan kadınlar arasında histerektomiden sonra cinsel tatminin farklı görünmediğini göstermiştir.


ABDOMİNAL HİSTEREKTOMİ NASIL YAPILIR?


Abdominal histerektomi hastane ortamında yapılır ve genellikle ameliyathanede yaklaşık iki saat gerektirir. Ameliyat başlamadan önce, enfeksiyonu önlemek için antibiyotik ve anormal kan pıhtılarını önlemek için ilaç veya kompresyon çorapları kullanmanız gerekecektir. Daha sonra, ağrı hissetmemeniz için genel veya spinal anestezi artı sedasyon verilecektir. İşlem boyunca kalp atış hızı, kan basıncı, kan kaybı ve solunum yakından izlenir. Ameliyattan sonra uyanırken izlenebilmeniz için uyanma odasına (anestezi sonrası bakım ünitesi olarak da bilinir) transfer edileceksiniz. Kadınların çoğu daha sonra bir ila iki gece için bir hastane odasına nakledileceklerdir.


ABDOMİNAL HİSTEREKTOMİ SONRASINDAKİ KOMPLİKASYONLAR:


Histerektomi sonucunda birtakım komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Neyse ki, çoğu kolaylıkla yönetilebilir ve uzun vadeli sorunlara neden olmaz.


Kanama – Az sayıda vakada aşırı kanama (kanama) oluşur ve kanamayı tanımlamak ve durdurmak için ameliyathaneye geri dönmeyi gerektirebilir.


Enfeksiyon – Düşük dereceli ateş, histerektomiden sonra yaygındır, her zaman enfeksiyondan kaynaklanmaz ve genellikle tedavi olmaksızın düzelir. Bununla birlikte, yüksek veya inatçı bir ateş bir enfeksiyona işaret edebilir. Kadınların yüzde 10’undan daha azında ciddi enfeksiyon oluşur ve genellikle intravenöz antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Çok daha az yaygın olarak, bir kadın başka bir cerrahi prosedür gerektirecektir.


Kabızlık – Kabızlık, histerektomiyi takiben çoğu kadında ortaya çıkar ve genellikle dışkı yumuşatıcılar, diyet lifi ve müshillerle kontrol edilebilir.


İdrar retansiyonu – Üriner retansiyon veya idrar yapamama abdominal histerektomiden sonra ortaya çıkabilir. Vajinal histerektomi geçiren kadınlarda daha yaygındır. İdrar, genellikle 24 ila 48 saat içinde, retansiyon düzelene kadar bir sonda kullanılarak boşaltılabilir.


Kan pıhtıları – Pelvik cerrahi, pıhtı gelişme riskini artırır. Ameliyat başlamadan önce, abdominal histerektomi geçiren kadınlar, kan pıhtılarının oluşmasını önlemek için tedavi görmelidir; bu tedaviler kompresyon çoraplarını, pnömatik kompresyon cihazlarını ve ilaçları içerebilir. Ek olarak, oral kontraseptif veya hormon replasmanı alan kadınlar, ideal olarak, kan pıhtılaşması riskini daha da artırabileceklerinden, ideal olarak ameliyattan önce bunları kesmelidir. Cinsel olarak aktif ve menopoz öncesi olan kadınlar, ameliyattan önce hamileliği önlemek için alternatif doğum kontrol yöntemleri (örn. Prezervatif) kullanmalıdır.


Komşu organlarda hasar – İdrar kesesi, üreterler (böbreklerden mesaneye giden küçük borular) ve büyük ve ince bağırsaklar alt karın ve pelviste bulunur ve histerektomi sırasında yaralanabilir. Histerektomi geçiren tüm kadınların yüzde birinden daha azında yaralanma meydana gelir ve genellikle ameliyat sırasında tespit edilip düzeltilebilir. Ameliyattan sonra tespit edilirse başka bir ameliyat gerekebilir.


Erken menopoz – Histerektomi geçirmiş ancak yumurtalıklarını koruyan kadınlar, ortalamadan (51 yaş) daha erken menopoza girebilir (yumurtalıklar hormon üretmeyi bıraktığında). Bunun nedeni, rahmin alınmasının bir sonucu olarak yumurtalıklara giden kan akışının kesintiye uğraması olabilir.



HİSTEREKTOMİ SONRASINDAKİ İYİLEŞME DÖNEMİ


Sıvılar ve yiyecekler genellikle ameliyattan hemen sonra sunulur. Özellikle mide bulantısı veya kusmanız varsa, ilk gün damar içi sıvı alabilirsiniz. Ayrıca, gerektiğinde) enjeksiyon veya hap olarak ağrı kesici ilaç alacaksınız. Normal günlük aktivitelerinize mümkün olan en kısa sürede devam etmeniz için teşvik edileceksiniz. Aktif olmak, kan pıhtıları, zatürre ve gaz ağrıları gibi komplikasyonları önlemeye yardımcı olduğu için özellikle önemlidir.



HİSTEREKTOMİ SONRASI YAŞAM


Kadınların histerektomiye tepkisi üzerine yapılan araştırmalar, çoğu kadının sonuçlarından memnun olduğunu göstermektedir. Çoğu ağrı ve vajinal kanama gibi semptomlarda iyileşme bildirmiştir.


Histerektomi sonrası çoğu kadın için cinsel işlev ve zevk, sekse olan ilgi ve seksle birlikte ağrı seviyelerinde bir değişiklik olmaz. Bununla birlikte, herkesin durumu farklıdır ve sonuçlarınız muhtemelen ameliyat sırasındaki yaşınız, ameliyatın nedeni ve ruh hali sorunları geçmişinizin olup olmadığı gibi çeşitli faktörlere bağlı olabilir.


Daha genç kadınlar, doğurganlık kaybından dolayı histerektomi sonrası üzgün olabilirler. Ameliyattan sonra üzüntü, endişe veya depresyon duygularınız varsa, doktorunuz veya hemşirenizle konuşmanız önemlidir. Bir terapistle konuşmak yardımcı olabilir; bazı kadınlar da antidepresan ilaçlardan fayda görebilir.


Abdominal histerektomiye bazı alternatifler şunlardır:


   Bazı durumlarda rahim, karın içinde bir kesi yapılmasına gerek kalmadan vajinadan alınabilir. Bu prosedür vajinal histerektomi olarak adlandırılır. Rahim çok büyük değilse, çok fazla yapışıklık yoksa, ameliyatı gerektiren durum iyi huylu ve rahimle sınırlı ise vajinal yaklaşım kullanılabilir. Kadınların çoğu vajinal histerektomiden sonra abdominal histerektomiye göre daha erken normal aktivitelerine dönebilir.

   Uterin arter embolizasyonu ve miyomektomi ameliyatları miyomları tedavi etmek için kullanılabilir.

   Ağrı klinikleri, şiddetli ve kronik pelvik ağrısı olan hastaları ameliyatsız tedavi edebilir.

   Bir doktorun vajina ve serviksten ve uterusa yerleştirilen bir alet kullanarak endometriyumun çoğunu tahrip ettiği veya çıkardığı endometriyal ablasyon.

   Hormonal ilaçlar, bu tür GnRH analogları (örneğin leuprolide) veya progestinler kullanılarak yapılan tıbbi tedavi, endometrioz ile ilişkili ağrının azaltılmasına yardımcı olabilir.

  •    Koni biyopsisi (ör. Soğuk bıçak konizasyon), kriyocerrahi, lazer cerrahisi veya loop electrocautery (örneğin, LEEP veya LLETZ) genellikle servikal displazili (anormal Pap smear) kadınları tedavi etmek için kullanılır. Bu prosedürler, tüm rahim ağzı ve rahim yerine rahim ağzının anormal kısmını çıkarır.

Yumurtalık kanseri tedavisi hakkında daha fazla bilgiye ulaşın.

Dr. Derman Başaran